سیستان سرزمین شگفتیها و مهد دلیران

شهرستان زابل با مساحت 15197کیلومتر مربع در شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان 213 کیلومتر است . این شهرستان دارای تعداد 6 مرکز شهری ، 5 بخش، 17 دهستان و 885 آبادی دارای سکنه است . جمعیت این شهرستان 375501 نفر است.

سرچشمه رودخانه و منتهی به ارتفاعات این شهرستان کوه خواجه و قلعه رستم است که در غرب زابل قرار دارد و رودخانه  هیرمند و شیله از رودخانه های این شهرستان می باشد.

شهرستان زابل دارای اقلیم بیابانی گرم و خشک می باشد . میانگین بارش سالانه در این شهرستان 6/59 میلی متر و متوسط دمای آن در سال( 82) از 49 الی 9/5- درجه سانتی گراد در تغییر است .

شهرستان زابل در قدیم سیستان و نیمروز خوانده می شد. محلی که امروز زابل نامیده می شود پیش از آن زمینهایی باتپه هایی ازماسه های روان ورسوبات دریاییبود که قسمتی ازآن درمسیر رودخانه قرارداشت باکم شدن آب رودخانه بر وسعت خشکی های  اطراف آن افزوده شد و با اتصال این منطقه به روستای حسین آباد، آبادی بزرگی تشکیل گردید. بعدها تاسیس پادگان نظامی براهمیت آن افزود. در سال 1314شمسی بر طبق تصویب نامه هیات وزیران ، آن آبادی را زابل نامیدند و در سال 1316 شمسی به مرکز سیستان تبدیل شد.

مردم شهرستان زابل به لهجه محلی تکلم می کنند و لهجه های زابل و بلوچی و... نیز رایج است . در این شهرستان 89/99 درصد جمعیت آن را مسلمانان شیعه، سنی تشکیل می دهند.

32 درصد از مردم این شهرستان بی سوادند، اما در سال تحصیلی83-1382 تعداد کل دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی شهرستان 95473 نفر بوده که 73/17 درصد از دانش آموزان استان را تشکیل می دهد. از کل دانش آموزان این شهرستان 85/51 درصد در مقطع ابتدائی ، 10/25 درصد درمقطع راهنمائی،  02/21 درصد در مقطع متوسطه و  37/12درصد در مقطع متوسطه در رشته های فنی و حرفه ای و کار و دانش مشغول به تحصیل می باشند .19/46درصد از کل دانش آموزان شهرستان زابل را دانش آموزان دختر تشکیل می دهند و سهم دانش آموزان مناطق روستائی نیز 85/51 درصد می باشد.

در سال تحصیلی 83-1382 در شهرستان زابل ، 10130دانشجودر حال تحصیل بوده که از این تعداد 70 در صد در دانشگاه دولتی و 30 درصد در دانشگاه آزاد و پیام نور مشغول به تحصیل بوده اند.

شهرستان زابل از لحاظ امکانات بهداشتی و درمانی در سال 1375 دارای 2 بیمارستان با 220تخت بوده که در سال  1382 تعداد بیمارستان  به 3 و تعداد تخت بیمارستان  نیز به 249 رسیده است.

از اماکن سیاحتی تاریخی و جاذبه های گردشگری می توان به آثار باستانی شهر سوخته، کوه خواجه ، دهانه غلامان ، قلعه مچی و آسیاب های بادی ، قلعه رستم ، کنسولگری قدیم انگلستان و قلعه سه کوهه نام برد.

 همچنین پشتی و گلیم بافی ، قالی بافی ، توتن سازی ، تولید ابزارآلات موسیقی و سوزن دوزی نیز از صنایع دستی این شهرستان می باشد.

تا سال 1382بدلیل خشکسالی متوالی چند سال اخیر، از 474595 هکتار مرتع شهرستان زابل هیچ مقدار علوفه برداشت نشده است.

آب آشامیدنی شهرستان زابل از طریق رودخانه هیرمند در زمان بارندگی زیاد و سرریز سدهای کشور افغانستان با میزان آبدهی 388 لیتر در ثانیه تأمین می شود . حجم مخازن آب 30750 متر مکعب و طول آبرسانی 32000 متر و طول شبکه توزیع387000 متر با  لوله های با قطر 700-75  میلی متر است . میزان آب قابل تأمین سرانه 186 لیتر و سرانه مصرفی آن 116لیتر در شبانه روز است.

کلمات کلیدی : سیستان شناسی